Người xưa có câu: “Mua đậu phụ chọn rìa, mua củ sen chọn đốt” có ý nghĩa gì?

Trong cuộc sống hàng ngày, khi mua đồ, chúng ta đều có một số thủ thuật để mua được đồ tốt mà lại chi tiêu ít hơn. Ví dụ như người xưa có câu truyền miệng: "Mua đậu chọn rìa/phần bên, mua củ sen chọn phần khớp".

Câu trên có ý nghĩa rấtt dễ hiểu đó là: Khi mua đậu phụ bạn nên chọn những miếng đậu xung quanh chứ không nên chọn miếng chính giữa. Khi mua củ sen, bạn thường mua theo từng phần, cần chọn phần củ sen.

Một số người có thể hiểu nghĩa thông thường là thế nhưng chưa chắc nắm được ưu điểm cụ thể của 2 phần nguyên liệu được lựa chọn là gì? Vì sao nên chọn thế?... Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu chi tiết lý do nhé!

1. Tại sao lại "chọn rìa/phần bên khi mua đậu phụ"? 

Khi mua đậu phụ, nếu bạn là người trẻ thì việc chọn một bên hay ở giữa không quan trọng. Đối với những người lớn tuổi, có kinh nghiệm trong việc lựa chọn thực phẩm, khi mua đậu phụ họ thường nhờ chủ tiệm lấy phần rìa của cả khối đậu phụ lớn. Về nguyên nhân thì chủ yếu là do thói quen đã duy trì từ lâu và họ được truyền lại từ lớp người đi trước.

Trước đây, đối với nhiều gia đình, điều kiện kinh tế không mấy khả quan nên tiết kiệm là tiêu chí hàng đầu khi chi tiêu. Vì hình dáng các miếng đậu ở rìa/các góc của đậu phụ có thể không đều đặn (do quá trình đổ khuôn) và hấp dẫn như phần giữa nên giá thành tương đối thấp.. Do đó về mặt chi phí thì mua phần đậu phụ rìa sẽ rẻ và bạn đã tiết kiệm dược tiền đi chợ mua thực phẩm. Hương vị thì giống nhau, nhưng vị trí rìa cạnh miếng đậu lại rẻ hơn vị trí ở giữa mà lại tiết kiệm được tiền nên chắc chắn được ưa chuộng hơn.

Trong xã hội ngày nay, điều kiện kinh tế tương đối tốt, bản thân đậu phụ cũng không đắt. Tuy nhiên, một số người vẫn thích mua những miếng đậu phụ rìa ngoài (và một số người thích mua vị trí giữa).

Từ góc độ ẩm thực: Các miếng đậu phụ rìa ngoài giữa được kết cấu tốt hơn trong quá trình nấu. Cho dù là chiên, xào, hay nấu canh thì các miếng đậu phụ ở rìa cạnh đều có thể giữ được hình dạng và hương vị thơm ngon nguyên bản. Ngoài ra, do phần đậu phụ ở rìa cạnh có vẻ chắc hơn, ít bị gãy hay biến dạng trong quá trình nấu nên nhiều người thích.

Tuy nhiên, nếu muốn ăn đậu phụ luộc hoặc sử dụng làm nguyên liệu cho các món trộn thì người mua có xu hướng chọn miếng ở phần giữa. Bởi vì đậu phụ phần giữa tương đối mềm, ăn có vẻ ngậy và mịn mượt hơn. Do đó ngày nay nhiều người cũng chọn mua đậu phụ miếng rìa hay giữa cũng còn tùy vào sở thích ăn uống.

Từ góc độ về độ chắc: Một số người thích ăn những miếng đậu phụ tương đối chắc, không đàn hồi. Trong quá trình sản xuất, do ở các góc của đậu phụ chịu áp lực lớn hơn phía trong khuôn nên cấu trúc của chúng sẽ chặt hơn và sự phân bổ độ ẩm sẽ đồng đều hơn. Từ đó khiến miếng đậu phụ ngoài rìa có vẻ cứng và ít nước hơn. Những người có kinh nghiệm nấu ăn đều biết rằng các miếng đậu phụ ngoài rìa nếu đem chiên sẽ hình thành lớp vỏ vàng nâu dễ dàng hơn, giòn và ngon hơn. Trong khi đó, với miếng đậu ở giữa có lượng nước nhiều hơn, quá trình chiên sẽ lâu hơn và không giòn như phần rìa. Hoặc ngay cả khi đã chiên mà mang đi làm món xào cũng dễ bị gãy rời, ảnh hưởng đến hình thức và hương vị.

Giờ thì bạn đã có những hiểu biết nhất định về lý do tại sao nên mua miếng đậu phụ rìa. Và bạn cũng cần lưu ý khi mua đậu phụ, ngoài việc chú ý đến các góc cạnh, thì chất lượng tổng thể của miếng đậu cũng phải được xem xét. Ví dụ, quan sát xem màu sắc của đậu phụ có đồng đều hay không; bề mặt có mịn hoặc bị nứt hay không; có mùi khác lạ hay không...

2. Vì sao "củ sen nên chọn đốt?"

Củ sen là thân ngầm (mọc trong bùn) của cây hoa sen, bao gồm nhiều đốt khác nhau. Do số lượng của mỗi củ sen đối nhiều nên khi mua người ta không mua tất cả mà chỉ chọn từng đốt. Do đó, khi lựa chọn củ sen để chế biến cho gia đình, bạn cũng phải chú ý đến nó, nếu chỉ mua bừa, bạn có thể đã tốn tiền mua phải củ sen kém chất lượng.

Trong quá trình sinh trưởng, rễ/củ sen sẽ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau như đất, độ ẩm, chất dinh dưỡng... Từ đó dẫn tới sự khác biệt nhất định về chất lượng củ sen ở các đốt cũng khác nhau. Chủ yếu là khớp củ sen tươi và đầy đủ.

Về màu sắc, củ sen tươi thường có màu vàng nhạt hoặc nâu nhạt tự nhiên, bề mặt nhẵn và sáng bóng. Nếu củ sen quá sáng hoặc sẫm màu thì có thể đã qua chế biến hoặc không còn tươi.

Về mùi, củ sen tươi nên có mùi thơm tự nhiên. Nếu bạn ngửi thấy mùi lạ hoặc mốc thì có thể nó đã cũ hoặc có vấn đề về chất lượng. Khuyến cáo khi mua các đốt củ sen các bạn nên ngửi trực tiếp bằng mũi, nếu có mùi khác lạ thì không nên mua.

Trong quá trình thu hoạch, vận chuyển, củ sen có thể bị hư hỏng như gãy, va đập,... Nếu khi kiểm tra bạn thấy các đốt bị gãy, dập, có mùi bất thường thì không nên mua.

Ngoài ra, nên chọn những củ sen có đốt to tròn và ngắn vì những củ như vậy sẽ có độ béo bùi, hương vị thơm ngon hơn. Tránh chọn những loại có đốt dài, mảnh và cong vì chúng có thể không ngon. Khoảng cách giữa các đốt càng dài thì độ chín của củ sen càng cao và kết cấu mềm hơn (Các đốt củ sen ở giữa nhìn chung giòn và mềm hơn, phù hợp với nhiều phương pháp nấu ăn, chẳng hạn như xào, trộn hoặc ép nước,...).

Về hình thức bên ngoài, nên chọn củ sen còn đất. Bởi vì củ sen còn đất thường cho thấy chúng vừa được đào lên (hoặc đào lên cách đây không lâu) và còn tương đối tươi. Nếu bề mặt củ sen quá sạch thì có thể đã qua chế biến hoặc để lâu.

Nếu người bán đã cắt củ sen, bạn có thể quan sát các lỗ khí ở giữa củ sen. Nếu có lỗ khí càng to thì củ sen càng chứa nhiều nước, khi nấu ăn sẽ mềm, bùi và thơm ngon hơn.

Căn cứ vào những nội dung trên, kinh nghiệm "mua đậu chọn rìa, mua củ sen chọn đốt" vẫn mang đến những giá trị nhất định cho đến ngày nay.

Ví dụ, khi mua đậu phụ, ngoài việc đánh giá độ tươi và chất lượng của nó bằng cách quan sát màu sắc, mùi, kết cấu, v.v., một số người thích chọn theo vị trí cấu tạo.

Khi mua củ sen, bạn cũng cần xem xét toàn diện nhiều yếu tố như độ dày, khoảng cách, hình dáng đầy đủ, màu sắc, kích thước lỗ khí, độ tươi của đốt củ sen...