3 năm dịch COVID-19 vẫn 'khẩn cấp toàn cầu', WHO cảnh báo sức khỏe cộng đồng gây lo ngại quốc tế

Mới đây, báo Tuổi Trẻ có bài đăng tải, đã 3 năm, dịch COVID-19 vẫn 'khẩn cấp toàn cầu'. Tại Việt Nam, theo thống kê, trong 20 ngày gần đây chỉ có một ngày số ca COVID-19 ở mức 53 ca, còn lại đều dưới 50 ca, thậm chí dưới 20 và dưới 10 ca/ngày.

Ca mắc giảm thấp, không ghi nhận ca tử vong, số mũi tiêm ngừa COVID-19 đã xấp xỉ 270 triệu mũi, nhưng Việt Nam chưa thể công bố hết dịch, và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng như vậy.

Trong cuộc họp định kỳ ba tháng một lần vào cuối tháng 1, Ủy ban khẩn cấp của WHO về COVID-19 xác định COVID-19 vẫn là "tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng gây lo ngại quốc tế" (PHEIC).

Ngày 30-1, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus ra tuyên bố đồng ý COVID-19 vẫn là PHEIC. Ông cũng thừa nhận quan điểm của ủy ban rằng đại dịch COVID-19 có thể đang ở điểm chuyển tiếp, nên thận trọng trong giai đoạn hiện tại để tránh các hậu quả tiêu cực có thể xảy ra.

Về lý thuyết, WHO không có quyền và nghĩa vụ tuyên bố thời điểm bắt đầu hay kết thúc của một đại dịch. Điều này là do thuật ngữ "đại dịch" không nằm trong Điều lệ y tế quốc tế (IHR), khác với PHEIC. Tuy nhiên theo cách hiểu thông thường, PHEIC đang được hiểu tương đương với chữ "đại dịch".

Theo WHO, khi thế giới đang ở một tình thế tốt hơn so với thời kỳ đỉnh điểm của đợt lây nhiễm Omicron một năm trước, nhưng có tới hơn 170.000 ca tử vong liên quan đến COVID-19 đã được báo cáo trên toàn cầu trong tám tuần qua.

Các quốc gia thành viên WHO đã giảm đáng kể việc báo cáo dữ liệu liên quan số ca nhiễm, nhập viện và tử vong dẫn tới việc các khuyến nghị không còn bắt kịp với thực tế.

Các hệ thống y tế hiện đang phải chật vật khi đối mặt với cùng lúc các bệnh nhân COVID-19, cúm và virus hợp bào hô hấp (RSV).

Theo WHO, cúm và RSV bất ngờ quay trở lại sớm theo mùa ở một số vùng, tạo gánh nặng cho một số hệ thống y tế vốn đã quá tải.

Ủy ban cho rằng đại dịch COVID-19 có thể đang đến gần "điểm cong". Tuy nhiên, loại vi rút này vẫn là mầm bệnh lâu dài ở người và động vật trong tương lai gần. Như vậy, hành động y tế công cộng dài hạn là rất cần thiết.

Ông Salim Abdool Karim, một nhà dịch tễ học cố vấn cho Chính phủ Nam Phi về COVID-19, cho biết: "WHO không thể nói rằng PHEIC đã kết thúc khi bạn có hàng triệu ca mắc và hàng nghìn ca tử vong mỗi ngày".

Việt Nam đã trải qua một mùa Tết Nguyên đán an toàn, số ca mắc giảm rất thấp, không tái bùng dịch trở lại mặc dù tết là dịp gặp gỡ, tiếp xúc nhiều.

Lãnh đạo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho rằng các nước khác xem xét muốn chuyển COVID-19 sang bệnh lưu hành chủ yếu liên quan đến tài chính.

"COVID-19 chưa ổn định, các biến thể mới xuất hiện liên tục và đến nay đã ghi nhận trên 600 biến thể, nếu Việt Nam công bố hết dịch hoặc chuyển COVID-19 sang nhóm bệnh lưu hành, khi biến thể mới xuất hiện lại mạnh lên, gây dịch nặng thì việc tìm kiếm hỗ trợ vắc xin và các nguồn lực quốc tế sẽ khó khăn, việc triển khai tiêm ngừa, khoanh vùng dịch cũng khó khăn" - vị này nhận xét.

Bên cạnh đó, vị lãnh đạo này cho rằng hiện các biện pháp ngăn dịch nhưng ảnh hưởng đến đời sống đều đã bị bãi bỏ, ảnh hưởng tài chính không nhiều do số lượng bệnh nhân ghi nhận và chuyển nặng rất thấp.

Trước đó, theo Cổng thông tin điện tử Bộ Y Tế (MOH), tham gia buổi làm việc với đoàn công tác của Bộ Y tế tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu - Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM chia sẻ, hiện nay, dịch bệnh COVID-19 tại TP.HCM đã cơ bản kiểm soát tốt. Tuy nhiên, thế giới vẫn xem đại dịch COVID-19 là mối quan ngại toàn cầu. Trong 8 tuần lễ vừa qua, trên thế giới thống kê có hơn 170 nghìn ca tử vong do COVID-19, do vậy chúng ta không được chủ quan.

Theo TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu cần có những giải pháp song song. Hướng thứ nhất là tiếp tục mở rộng tiêm vaccine COVID-19. Theo ông Châu, việc tiêm đủ các mũi vaccine bảo vệ cho người dân không bị nặng, hạn chế tử vong, đặc biệt là những người ở nhóm nguy cơ. Song song đó cần tiếp tục theo dõi giám sát các biến thể có thể xuất hiện trong thời gian tới, diễn tiến bệnh cảnh lâm sàng, đặc biệt là các chùm ca bệnh nặng xuất hiện trong bệnh viện.

"Chúng ta không được chủ quan, phải tiếp tục sẵn sàng đầy đủ các phương tiện, trang thiết bị để không bị bất ngờ khi số lượng người mắc COVID-19 gia tăng trở lại. Bài học kinh nghiệm làn sóng dịch bệnh trở lại lần thứ 4 năm 2021 là bài học chúng ta không bao giờ quên được. Vì vậy cần tiếp tục củng cố hệ thống y tế cơ sở, chuẩn bị đầy đủ các phương tiện về chẩn đoán điều trị", Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM Nguyễn Văn Vĩnh Châu chia sẻ.